Choroba Cushinga (PPID) u koni – jak rozpoznać wczesne objawy i wspierać dietą?
Choroba Cushinga u koni, znana również jako PPID (dysfunkcja pośredniej części przysadki mózgowej), to schorzenie endokrynologiczne, które najczęściej dotyka konie w wieku średnim i starszym. Choć jej klasyczne objawy są dość dobrze znane, wczesne sygnały ostrzegawcze często są bagatelizowane – a to właśnie wtedy leczenie jest najbardziej skuteczne.
W tym artykule wyjaśniamy, czym jest PPID, jak rozpoznać pierwsze objawy choroby Cushinga u konia, oraz jak zadbać o żywienie i wsparcie konia w tej fazie choroby.
Co to jest PPID, czyli choroba Cushinga u koni?
PPID to przewlekła, postępująca choroba hormonalna, która prowadzi do nadmiernej produkcji hormonu ACTH przez przysadkę mózgową. W efekcie dochodzi do zaburzeń hormonalnych, które wpływają na metabolizm, odporność, gospodarkę wodną i białkową organizmu.
Choroba najczęściej dotyczy koni po 15. roku życia, ale pierwsze objawy mogą pojawić się znacznie wcześniej – i łatwo je przeoczyć.
Wczesne objawy PPID – na co warto zwrócić uwagę?
Zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu
Jeśli Twój koń nagle zaczyna pić znacznie więcej wody (często podwaja ilość) i oddaje więcej moczu – szczególnie w sierpniu lub we wrześniu – może to być związane z sezonowym wzrostem poziomu ACTH. To naturalne zjawisko, ale u koni z PPID jest ono wyraźnie nasilone. Objaw ten bywa mylony z reakcją na upały.
Odkładanie się tłuszczu w nietypowych miejscach
Nagłe pojawienie się tkanki tłuszczowej w zagłębieniach nad oczami, na grzbiecie szyi (czubie), zadu, nasadzie ogona lub klatce piersiowej – zwłaszcza u koni nastoletnich – może sugerować rozwijające się zaburzenia metaboliczne, w tym insulinooporność i wczesne PPID.
Utrata masy mięśniowej i słaby grzbiet
Zanikanie masy mięśniowej, szczególnie w okolicach grzbietu, może być subtelnym, ale ważnym znakiem, że organizm konia ma problem z przetwarzaniem białek – typowe dla katabolicznego działania nadmiaru kortyzolu w PPID.
Problemy ze ścięgnami i więzadłami
Nagłe „awarie” więzadeł lub ścięgien, bez wyraźnego urazu czy nadmiernego wysiłku, również mogą być oznaką wczesnego PPID. Badania wykazały, że konie z PPID mają zwiększone ryzyko kontuzji tkanek podtrzymujących.
Jesienny ochwat bez wyraźnej przyczyny
Jednym z najbardziej niebezpiecznych objawów wczesnego PPID jest jesienny ochwat. Może wystąpić nagle, bez zmiany diety i niezależnie od tego, czy koń jest na pastwisku. Wynika z gwałtownego, sezonowego wzrostu ACTH i towarzyszącej mu insulinooporności.
Osłabienie odporności, infekcje i alergie
Zwiększona podatność na infekcje skóry, nasilone reakcje zapalne oraz pojawienie się alergii w późniejszym wieku również mogą świadczyć o osłabieniu układu odpornościowego, typowym dla koni z PPID.
Jak diagnozować PPID u koni?
Diagnostyka PPID nie jest skomplikowana. Podstawowym testem jest oznaczenie poziomu hormonu ACTH we krwi. Najlepiej przeprowadzać go w okresie sezonowego wzrostu (późne lato – wczesna jesień), ponieważ wtedy różnice są najbardziej widoczne.
W przypadku wątpliwości lekarz weterynarii może zaproponować tzw. test stymulacji TRH, który polega na pobraniu krwi przed i 10 minut po podaniu hormonu TRH – u koni z PPID poziom ACTH wzrasta wtedy znacznie bardziej niż u zdrowych osobników.
Wsparcie żywieniowe dla konia z PPID
Co powinno znaleźć się w diecie konia z PPID?
-
pasze niskocukrowe i niskoskrobiowe => KLIK
-
suplementy wspierające układ hormonalny i odporność => KLIK
-
dodatki poprawiające jakość sierści, skóry i kopyt => KLIK
Dieta konia z PPID powinna być dobrze zbilansowana, wolna od szybkowchłanialnych węglowodanów i dostosowana do jego aktualnych potrzeb metabolicznych.
Podsumowanie
Wczesne wykrycie choroby Cushinga u koni daje szansę na skuteczne leczenie i poprawę jakości życia konia. Jeśli Twój koń jest w wieku nastoletnim i zauważysz którykolwiek z opisanych objawów – nie zwlekaj z konsultacją weterynaryjną.
